رویارویی مکتب سُکری خراسان و مکتب صَحوی بغداد

نویسنده
پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی
چکیده
تقسیم صوفیه به بغداد و خراسان، یک تقسیم امروزی و برآمده از پژوهش­های معاصر نیست بلکه از همان ابتدا مورد توجه بوده است. بخصوص خراسانیان متوجه این شکاف میان صوفیه بودند. جنید بغدادی، معروف کرخی و سری سقطی، بنیان‌گذاران مکتب صحو بغداد بودند. بایزید بسطامی و ابراهیم ادهم نیز مؤسسان مکتب سکر خراسان به شمار می‌آیند. در مکتب خراسان اصالت با عرفان عملی و اصل سکر است. در مقابل، مکتب بغداد شامل صوفیان شریعتمداری است که اصل صحو برایشان مهم­تر بود. مطالعه زندگی جنید ما را به یک عارف جدا از سنت خراسانی می­رساند. مکتب صحوی جنید در بغداد چندان نپایید و افول کرد اما تأثیرات جالب توجه­ای بر مکتب خراسان داشت. عرفان خراسان رفته­رفته یاران جنید را به خود جذب کرد و اندیشه­های او را چه در بعد نظری و چه عملی از آن خود نمود. در بعد نظری تقریر عرفانی صوفیه خراسان که به «وحدت شهود» مشهور است، برگرفته از تقریر جنید است. همچنین الگوی غیر خطی جنید در عرفان عملی در مکتب خراسان الهام­بخش بوده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


دوره 22، شماره 88
مرداد 1404
صفحه 79-104