ارزشیابی مهارت و خرده‌مهارت‌های نوشتن در آزمون اَمزا در مقایسه با نظام‌ها‌ی آموزشی متوسطه امریکا و بریتانیا‌ ‌و بررسی دست‌نوشته‌های دانش‌آموختگان نظام متوسطه ایران

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان
1 فرهنگستان زبان و ادب فارسی
2 دانشگاه تربیت مدرس
3 علوم پزشکی تهران
چکیده
بررسی خرده‏مهارتها‏ی نوشتن در آزمون اَمزا در مقایسه با دو آزمون ارزیابی برنامه درسی ملی بریتانیا NCA و ارزشیابی تحصیلی ملی امریکا NAEP و تحلیل ارزشیابی مهارت نوشتن و ارائه الگویی برای ارزشیابی این مهارت باتوجه به خرده‌مهارتهای آن، هدف این مطالعه است. مقایسه خرده‏مهارتها در این سه آزمون نشان داد ارزشیابی تحصیلی ملی امریکا NAEP به خرده‏مهارت‏های بیشتری نسبت به دو آزمون دیگر در بریتانیا و ایران توجه کرده است. نمونه آماری موردمطالعه، 270 نفر از دانش‌آموختگان دوره متوسطه‌ تهران هستند و تصحیح و تحلیل نوشته‌های آنان براساس جدول ارزشیابی محقق‌ساخته شامل شش خرده‌مهارت و هفده شاخص مبتنی بر برجسته‌سازی خرده‌مهارتهای نوشتاری انجام شده است. یافته‌های مقاله نشان می‏دهد که متغیر جنسیت در تمام خرده‌مهارتهای ششگانه مهارت نوشتن معنادار است و مهارت نوشتن دختران از پسران و دانش‏آموختگان تجربی از دو رشته دیگر بهتر بوده است. برتری نسبی دانش‌آموختگان رشته انسانی در بخش «محتوا»، رشته تجربی در «انسجام» و رشته ریاضی در «دستور زبان» بوده است. هم‌چنین ضعف «دستور زبان» در رشته علوم انسانی، و «محتوا» و «شکل» در علوم ریاضی و تجربی قابل توجه است. این نتایج تأکیدی بر این ضرورت است که برای آموزش صحیح نوشتن و ایجاد مهارتهای لازم، نیاز است هرساله ارزشیابیهای استاندارد در تمامی مقاطع سنی و تحصیلی انجام، و از نتایج برای اصلاح و تکمیل برنامه درسی‌ـ‌آموزشیِ «نوشتن» استفاده شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


1. احمدی بیرجندی، احمد؛ بحثی در انشا و نویسندگی، مشهد: باستان، 1344.
2. بازرگان، عباس؛ ارزشیابی آموزشی؛ چاپ دهم. تهران: سمت، 1391.
3. پاشاشریفی، حسن و دانش‌پژوه، زهرا؛ «سنجش ملی پیشرفت تحصیلی زبان فارسی»؛ تعلیم و تربیت، ش 79، 1383.
4. حسرتی، مصطفی؛ «نگارش دانشگاهی در دانشگاههای ایران: حلقه گمشده آموزش عالی»؛ پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی. ش 35 و 36، 1384.
5. دانای طوس، مریم؛ «آموزش مهارت نوشتن در دورۀ ابتدایی: هدفمند یا کلی و مبهم؟»، چکیده مقالات نخستین همایش بین‌المللی گسترش زبان و ادبیات فارسی، به کوشش دکتر رضامراد صحرایی، شورای گسترش زبان و ادبیات فارسی، 1390.
6. دانشگر، مریم؛ «گزارش پایانی طرح پژوهشی ارزشیابی مهارت‌های زبانی و ادبی دانش‌آموختگان نظام متوسطه شهر تهران»؛ صندوق حمایت از فنّاوران و پژوهشگران کشور، 1395.
7. دانشگر، مریم، غیاثی زارج، ابوالقاسم، اشراقی، زیبا، حائری، علی اصغر، محمدی، سحر (1396). «ارزیابی توانایی نوشتن دانش‌آموختگان نظام متوسطه کشور (مطالعه موردی شهر تهران)»، پژوهش‌های ادبی. شماره 55. صفحه 60-37.
8. دفتر برنا‌مه‌ریزی و تا‌لیف‌ کتب‌ درسی؛ آیین‌ نگا‌رش‌ و روش‌ آموزش‌ انشا‌؛ تهران: وزارت‌ آموزش‌ و پرورش، 1367.
9. ذوالفقاری، حسن، «شیوه‌های ارزشیابی درس انشا و نگارش»، نگاهی نو به برنامه درسی انشا، مجموعه مقالات اولین همایش ملی انشا و نویسندگی، به کوشش علیرضا صادقی و حسین حسینی‌نژاد، تهران: لوح زرین، 1397.
10. رزمجو، حسین ، اصول تعلیم زبان و ادبیات در مدارس ابتدایی؛ چاپ سوم. مشهد: امیرکبیر، 1348.
11. روحانی، مریم؛ الفبای نوشتن (پیشنهادهایی در زمینۀ انشا)؛ چاپ اول. تهران: رجای فرهنگی، 1372.
12. سرکشیکی، منیره، امیری، ملک ابراهیم؛ چگونه املا و انشا بنویسیم؛ چاپ اول، تهران: رسام، 1366.
13. کوشا، احمد؛ انشای ابتدایی. جلد اول: برای سال سوم دبستان‌ها؛ تهران: مؤلف، 1333.
14. کوشا، احمد، راهنمای تعلیم انشا و املا برای دوره سه‌ساله راهنمایی؛ تهران: مؤلف، 1350.
15. محجوب، محمدجعفر، فرزام‌پور، علی‌اکبر؛ فن نگارش یا راهنمای انشا؛ چاپ ششم، تهران: اندیشه، 1350.
16. محمدی، علی؛ ملیحه خلقی و سهیلا قرق دردوست و زهرا قدیانی‌نژاد؛ سالنامۀ آماری ادارۀ کل آموزش و پرورش شهر تهران، چاپ اول، تهران: مهر برنا، 1393.
17. مطلق، عادله؛ خادمی، ملوک؛ دانشگر، مریم (1398). «بررسی آموزش نوشتن در کتاب‌های درسی آموزش فارسی و نگارش دوره ابتدایی برمبنای رویکرد فرآیندمحور و برنامۀ قصدشده». زبان پژوهی. شمارۀ 32. ص 27- 46.
18. موسوی، سید ایمان؛ کیانی، غلامرضا؛ اکبری، رامین؛ غفارثمر، رضا (1395). «سیر تکاملی آگاهی از ژانر رشته تخصصی با آموزش مهارت‌های نگارش دانشگاهی: یک مطالعه موردی». جستارهای زبانی. شماره 31. ص ۱۷۱-۱۹۶.
19. نگارش 3. نجفی پازکی، معصومه؛ قاسم‌پور مقدم، حسین؛ سنگری، محمدرضا؛ عمرانی، غلامرضا؛ چاپ دوم، تهران: شرکت چاپ و نشر کتاب‌های درسی ایران، 1398.
واتانابه، ماساکو؛ پرورش هنر استدلال؛ محمدرضا سرکارآرانی، علیرضا رضایی، زینب صدوقی، چاپ اول، تهران: منادی تربیت، 1391.
• COMMON EUROPEAN FRAMEWORKOF REFERENCE FOR LANGUAGES: LEARNING, TEACHING, ASSESSMENT, Language Policy Unit, Strasbourg. Available from www.coe.int/lang-CEFR. (31 July, 2020)
• Dunsmuir Sandra, et al. (2015). Measure (WAM) for children’s narrative writing: an evaluation of the Writing Assessment Measure (WAM) for children's narrative writing. Assessing Writing, Volume 23, January 2015, Pp 1-18.
• Foresman, Scott (2007). The Grammar & Writing Book, Glenview, Ill.‌:‌ Pearson/Scott Foresman.
• https://nces.ed.gov/nationsreportcard/writing/achieve.aspx#topآزمون ملی نوشتن (تاریخ بازدید: 25-3-99)
• Office of Standard in Education (OFSTED). (2011). Removing barriers to literacy. London: OFSTED Publications Centre.
• Qualifications and Curriculum Development Agency. (2010). The National Curriculum. Level descriptors for subjects. London: QCDA & DCSF.
• Writing Framework for the 2011 National Assessment of Educational Progress (2019). Available from https://www.nagb.org/publications/frameworks/writing-2011.pdf (31 July, 2020).