تحلیل مقایسه‌ای ساخت گذرایی در منظومۀ عاشقانۀ « ویس و رامین » با منظومۀ حماسی « رستم و اسفندیار»

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان
دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک
چکیده
در این مقاله کوشش شده است با بهره‌گیری از توان فرانقش تجربی، فرایندها و مشارکان بخشهایی از منظومۀ غنایی «ویس و رامین» و داستان حماسی «رستم و اسفندیار» بررسی شود. روش این پژوهش تحلیلی آماری است. یافته‌های این تحقیق عبارت است از: 1- فریندهای مادی زیاد در کنار فرایندهای بیانی‌ و رفتاری‌ در داستان رستم و اسفندیار، فضایی پرشور، حماسی و سرشار از کنش و حرکت ایجاد کرده است در حالی که فرایندهای ذهنی، وجودی و رابطه‌ای، پویایی را از منظومۀ ویس و رامین گرفته است تا برای بیان دغدغه‌های عاطفی و احساسات شخصی شخصیت‌های داستان مناسب باشد. 2- در « رستم و اسفندیار»، مشارکان فعال و در «ویس و رامین» مشارکان غیر فعال، بسامد بیشتری دارد. 3- تطابق معنایی روساخت و ژرف‌ساخت فرایندها در «ویس و رامین» نسبت به «رستم و اسفندیار» بسیار کمتر است. این پژوهش نشان می‌دهد که چگونه نوع ادبی غنایی و عاشقانه بر برخی از فرایندها سایه می‌اندازد و فرایندهایی که علی‌الظاهر، تصویرساز جهان آفاقی است، در ژرف‌ساخت، دنیای درونی شاعر و ذهنیت شخصیت‌های داستان را انعکاس می‌‌دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


• آقاگل‌زاده، فردوس؛ عالیه کرد زعفرانلو و حسین رضویان؛ «سبک‌شناسی داستان براساس فعل؛ رویکرد نقش‌‌گرا»؛ سبک‌شناسی نظم و نثر فارسی(بهار ادب).س4. ش 11، 1390؛ صص243-254.
• ابوالحسنی، زهرا، میرمالک‌ثانی مریم‌السادات؛ « بررسی کتاب‌های دانشگاهی بر اساس نظریۀ نقش‌گرای نظام‌مند هلیدی و مقایسۀ آن با متون همسان غیردرسی( معرفی یک پایان‌نامه)». سخن سمت، ش 20، 1387؛ صص129-143.
• اسعد گرگانی،فخرالدین؛ ویس و رامین. به تصحیح ماگالی تودا و الکساندر گواخاریا؛ تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران، 1349.
• امیرخانلو، معصومه؛ «سبک‌شناسی غزلیات حافظ بر اساس فعل، رویکرد نقش‌گرا»؛ ادب فارسی، سال 5، ش 2، پیاپی 16، 1394صص 169-175.
• ایران‌زاده، نعمت‌الله، مرادی، کبری؛ ««یادداشتهای درد جاودانگی» قیصر امین‌پور بر اساس نظریّه نقش‌گرایی هلیدی»، متن‌پژوهی ادبی، دوره 9، ش 65، 1394؛ صص 7- 22.
• ایشانی، طاهره، نظیف، نرگس؛ «بررسی و تحلیل سبک شناختی فعل در غزل‌های تعلیمی سعدی با رویکرد زبان‌شناسی نقش‌گرا»؛ پژوهش‌نامه ادبیات تعلیمی( پژوهش‌نامه زبان و ادبیات فارسی)، دورۀ 7، ش25، 1394؛ صص85-108
• دبیرمقدم، محمد؛ زبان شناسی نظری، پیدایش و تکوین دستور زایشی؛ چاپ سوم، انتشارات سمت: تهران، 1396.
• شعار، جعفر، حسن، انوری؛ رزم‌نامۀ رستم و اسفندیار؛ چاپ دوم، تهران: نشر قطره، 1383.
• صمدیانی، غلامرضا؛ « بررسی تجربه های عرفانی در تمهیدات بر اساس فعل با تأکید بر رویکرد نقشگرا»، ادب و زبان، دوره 18، ش 37، 1395؛ صص 167-187.
• فرهنگی، سهیلا؛ « تحلیل گفتمانی شعر «پیغام ماهی‌ها» از سهراب سپهری»؛ پژوهش زبان و ادبیات فارسی، ش 6، 1385؛ صص84-69.
• فضائلی، مریم، ابراهیمی، شیما؛ « تحلیل سبک‌شناختی داستان هفت خوان رستم شاهنامه در چارچوب دستور نقش‌گرای نظام‌مند هلیدی»؛ مطالعات زبان‌ها و گویش‌های غرب ایران، دوره 1، ش 4، 1393؛ صص 119-142.
• فلاح، غلامعلی؛ « رجزخوانی در شاهنامه»؛ مجلۀ دانشکده ادبیات و علوم انسانی، س 14، ش 54و 55، 1385؛ صص 108 -129.
• مشهور، پروین‌دخت، فقیری، محمد؛ « بررسی انواع فرایندهای نقش اندیشگانی در غزلیات سعدی( با رویکردی شناختی)»؛ پژوهشنامۀ ادب غنایی دانشگاه سیستان و بلوچستان، ش25، 1394؛ صص153-168.
• منشی‌زاده، مجتبی، الهیان، لیلا؛ « بررسی سبک‌شناختی فعل در گلستان: متأثر از حوزۀ تعلیمی آن با رویکرد نقش‌گرای نظام‌مند» ، دو ماهنامۀ جستارهای زبانی، دورۀ 6، ش6، 1394؛ صص 259-279.
• مهاجر، مهران و محمد نبوی؛ به سوی زبان‌شناسی شعر؛ چاپ اول، تهران: آگه، 1393.
• مهرابی، معصومه، ذاکر،آرمان؛ « تحلیل سبک‌شناختی چند حکایت گلستان در پرتو دستور نقشگرای نظام‌مند هلیدی» ؛ انتشارات دانشگاه تربیت مدرس، دوره 7، ش 1(پیاپی 29)، 1395؛ صص173-196.
• نظرزاده، شقایق؛ « بررسی عاملیت زنان از نگاه گفنمان‌های سیاسی دهۀ 80، تحلیل ساخت گذرایی»، مجموعۀ مقالات دومین هم‌اندیشی تحلیل گفتمان و کاربردشناسی، نویسه، دوره 2، ش 15، 1391؛ صص 329-350.
• Caffarel, A., Martin, J. R., & Matthiessen, C. M. (Eds.). (2004). Language typology: A functional perspective (Vol. 253). John Benjamins Publishing.
• Choura, S. Ditransitive Complementation in Medical Research Articles.
• Halliday, M. A., & Hasan, R. (1989). Language, context, and text: Aspects of language in a social-semiotic perspective.
• Halliday, M. A. K., Matthiessen, C., & Halliday, M. (2014). An introduction to functional grammar. Routledge.
• Halliday, M. A. K., & Matthiessen, C. (2004). An introduction to functional grammar Arnold. A member of the Hodder Headline Group, 338.‌
• Thompson, G. (2014 ). Introducing functional grammar. Routledge