حزین لاهیجی؛ شاعری در کشاکشگفتمان‌ها

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان
دانشگاه مازندران
چکیده
این تحقیق به صورت تحلیل محتوا(توصیفی- آماری و تحلیلی) بر آن است که برخلاف دیدگاه غالب، حزین به عنوان شاعر و متفکر دوره گذار در نثر، تحت تأثیر جهان­نگری ابژکتیو عصر صفوی و بارقه­هایی از نثر مشروطه، و در شعر در زمره‌ هنرمندان عصر بازگشت جای می‌گیرد. مقاله با تحلیل جوانب این موضوع، ضمن بررسی زندگی و مطالعه آثار حزین برای تعیین دقیقتر سبک شعر او، ویژگیهای سبک‌شناختی شاعران انجمن اوّل بازگشت را محور بررسی قرار داده‌است؛ آن‌گاه با بررسی شعر حزین و مقایسه آنها با اشعار این شاعران با استفاده از روش تحلیلی- آماری به این نتیجه می­رسد که حزین بیش از اینکه شاعر سبک هندی باشد، آغازگر سبک بازگشت است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


-آرین‌پور، یحیی، از صبا تا نیما: تاریخ 150 سال ادب فارسی، تهران: زوّار، 1387.
-امین، سیّدحسن، دانشنامه شعر، تهران: دایره‌المعارف ایران‌شناسی، 1387.
-براون، ادوارد، تاریخ ادبیات ایران(از صفویه تا عصر حاضر)، ترجمه‌ بهرام مقدادی، چ دوّم، تهران: مروارید، 1375.
-بیگدلی، لطفعلی‌بیگ آذر، آتشکده(دوره سه جلدی)، به اهتمام سیّدحسن سادات ناصری، تهران: امیرکبیر، 1336.
-جعفری، مسعود، سیر رمانتیسم در ایران، تهران: مرکز، 1386.
-حزین لاهیجی، محمّدعلی، تاریخ حزین، اصفهان:کتابفروشی تأیید، 1332.
------------------، تذکره‌المعاصرین، اصفهان: کتابفروشی تأیید، 1334.
------------------، دیوان، تصحیح بیژن ترقّی، تهران: کتابفروشی خیّام، 1362.
-خاتمی، احمد، پژوهشی در سبک هندی و دوره بازگشت ادبی، تهران: بهارستان، 1371.
----------، پژوهشی در نثر و نظم دوره بازگشت ادبی، تهران: پایا، 1374.
----------، تاریخ ادبیات دوره بازگشت ادبی(دو جلدی)، تهران: پایا، 1380.
-زرقانی، سیّدمهدی، تاریخ ادبیات ایران (با رویکرد ژانری)، ج چهارم، تهران: فاطمی، 1395.
-زرّین‌کوب، عبدالحسین، از گذشته‌ ادبی ایران، چ دوم، تهران: سخن، 1383.
-----------------، سیری در شعر فارسی، چ چهارم، تهران: سخن، 1384.
-سالک، معصومه، «پیشگفتار»، تذکره‌المعاصرین حزین لاهیجی، تهران: سایه، 1375؛ ص83-13.
-شفیعی‌کدکنی، محمّدرضا، ادبیات فارسی از عصر جامی تا روزگار ما، ترجمه حجت‌الله اصیل، تهران: نی، 1382.
------------------، شاعری در هجوم منتقدان ، تهران: آگه، 1385.
-شمیسا، سیروس، سیر غزل در شعر فارسی، چ پنجم، تهران: فردوسی، 1376.
-کیخای‌فرزانه، احمدرضا، «تأثیرپذیری سبکی حزین لاهیجی از حافظ شیرازی»، سبک‌شناسی نظم و نثر فارسی(بهار ادب)، ش18، 1391؛ ص273-257.
-گل‌محمّدی، حسن، «مقدّمه»، دیوان کامل اشعار فتحعلی‌شاه، تهران: اطلس، 1370؛ ص 129-5.
-لنگرودی، شمس، مکتب بازگشت، ویرایش دوّم. تهران: مرکز، 1375.
-محیط طباطبایی، محمّد، «مقدّمه»، دیوان مجمر، تهران: کتابفروشی خیّام، 1345.
-نفیسی، سعید، «مقدّمه»، دیوان عاشق اصفهانی، تهران: جاویدان، 1343؛ ص پنج-دوازده.
-نیکویی، علیرضا و سینا جهاندیده، «حرکت استعاری خیامیت؛ تبیین چرخش گفتمانی از «ترکیب طبایع تا ترکیب پیاله»، نقدادبی، ش43، 1397؛ ص 63-90.
-هدایت، رضاقلیخان، ریاض‌العارفین، تهران: کتابفروشی محمودی، 1344.
---------------، مجمع‌الفصحا(دوره شش جلدی)، به‌کوشش مظاهر مصفّا، چ دوم، تهران: امیرکبیر، 1382.
-همایی، جلال‌الدین، «بازگشت ادبی»، روزنامه اطّلاعات، ش 13988، 1351؛ ص23.