پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ، l_elahiyan@yahoo.com
چکیده: (1368 مشاهده)
بررسی عوامل زیبایی شناختی آثار شاخص در پژوهشهای بلاغی به عنوان متونی پویا در کاربست ابزار بلاغی به گونهای متفاوت از راههای کشف زیبایی آنها است. در این پژوهش همراهی یک تصویر با آرایهای دیگر از دلایل پویایی تصاویر ادبی شاهنامه فرض شده است. تشبیه به سبب اقتضائات متن حماسی، پربسامدترین تصویر شاهنامه است. پس از استخراج تشبیهات جلد نخست شاهنامه، صنایع ادبی پرکاربرد در ابیات حاوی تشبیه بررسی شد. هشتاد درصد تشبیهات با مراعاتالنظیر همراه بود. به سبب بسامد معنیدار آنها و در پی پاسخ به اینکه کاربرد همزمان آنها تابع کدام مقتضیات گونه حماسه است، هر دو مؤلفهای سبکی فرض شدد. پس در سه حوزه زبانی، روایی و بلاغی چرایی ترکیب این دو بررسی و تأثیرشان بر تداعی، ایجاد یا تقویت بافت، جلوگیری از پیچیدگی تصاویر و ایجاد فضای داستانی، تازگی تصاویر و شخصیتپردازی در شاهنامه تبیین شد. نتیجه اینکه همراهی مراعاتالنظیر با تشبیه با کاربردی سبکی برای تداوم مفهومی در محور افقی و عمودی متن، جلوگیری از ابتذال تشبیهات ساده و گاه تکراری، جبران کاستی شخصیتپردازی در متن حماسی و حفظ پیوستگی داستانی در متن طولانی شاهنامه استفادهشدهاست.
نوع مقاله:
مقالات علمی پژوهشی |
موضوع مقاله:
ادبیات کلاسیک دریافت: 1400/12/10 | پذیرش: 1401/5/10 | انتشار: 1403/5/10