دانشگاه اراک ، z-rajabi@araku.ac.ir
چکیده: (1026 مشاهده)
طرح که از عناصر و ارکان اصلی داستان و روایت است، قاب و چارچوبی است که سایر عناصر را نظم و سازماندهی میکند. پس از ارسطو که نخستین نظریهپرداز طرح بود، در دهههای اخیر پراپ نخستین نظریهپردازی بود که به جستجوی چارچوبها و الگویهای مشترک در طرح داستانها بهویژه داستانهای عامه پرداخت؛ و پس از او این جریان ادامه یافت. نورمن فریدمن از جملۀ روایتپژوهان معاصر است که متأثر از روش و دیدگاه ارسطو و پراپ دربارۀ ساختار طرح مطالعه کرده؛ و براساس سه مؤلفه اصلی دیدگاه ارسطو یعنی سرنوشت/کنش، شخصیت و تفکر، 14 نوع طرح را معرفی کردهاست. ازآنجاکه در داستانهای عامه عموماً ساختارها و درونمایهها تکرار شونده هستند، پژوهش حاضر برآن است که به شیوۀ توصیفی-تحلیلی انواع طرح در داستانهای طوطینامه نخشبی را که از آثار عامۀ قرن 8 است، بر اساس دیدگاه فریدمن بررسیکند تا ضمن معرفی رویکردی تازه در روایتپژوهی دریابد کدام یک از انواع 14 گانه طرح بیشتر در طوطینامه وجود دارد. براساس نتایج، در 75 داستان اصلی و فرعی بررسی شده همه انواع طرح فریدمن بهکاررفته و این نشاندهندۀ غنا و تنوع ساختاری طرح در این اثر است؛ ضمن اینکه مشخص شد بین کاربرد برخی از انواع پربسامد طرحهای سرنوشت و شخصیت در داستانها ارتباط معناداری وجود دارد.
نوع مقاله:
مقالات علمی پژوهشی |
موضوع مقاله:
ادبیات عامه دریافت: 1401/10/7 | پذیرش: 1403/2/10 | انتشار: 1403/2/10