اصطلاح هژمونی فرهنگی، چگونگی سلطه یک طبقه اجتماعی بر طبقه دیگر را با استفاده از انواع ابزارهای ایدئولوژیک تبیین می‌کند.براساس این نظریه، طبقه قدرتمند می‌کوشد بدون اعمال فشار و جبر، تمامی باورها و سبک زندگی خود را در جامعه مسلط کند.طریق بسمل‌شدن از رمان‌های مدرن محمود دولت‌آبادی، که در زمره پرفروش‌ترین آثار داستانی دهه نود قرار گرفت، ماجرای درگیری نیروهای ایرانی و عراقی در جنگ تحمیلی است که در نقطه‌ای مرزی به‌نام «تپه صفر» به روایت درمی‌آید و کم‌کم به صحنه طرح افکار و باورهای قومی و نژادپرستانه پارس و عرب تبدیل می‌شود. نویسنده با ارتباط‌دادن زنجیره‌ای از شخصیت‌های تاریخی خاص به هم، گفتمانی هژمونیک می‌آفریند و ارزش‌های انسانی را در قالب مفاهیم قومیتی برجسته می‌کند. به این منظور، بارها به روایات تاریخی ایران از زمان ظهور اسلام تا میانه قرن سوم هجری می‌پردازد. براساس نتایج پژوهش، که به‌روش توصیفی ـ تحلیلی انجام یافته، بهره‌گیری از گفتمان ملی‌گرایی، اشاره به برهه‌ای دلالتمند از تاریخ سیاسی، تحریف روایات تاریخی از زبان قوم عرب به‌منظور تحریک احساسات ناسیونالیستی و استفاده از رمزگان‌هایی همچون قلم، شمشیر، ماده شیر و کبوتر در اسطوره‌سازی از چهره‌های ملی‌گرای سردمدار جنبش‌های انقلابی ایران، از جمله مهم‌ترین ابزارهای هژمونیک در جذب مخاطب و القای مفاهیم ملی‌گرایانه بوده است. بدین ترتیب، تحلیل ساختار هژمونیک رمان براساس آرای استوارت هال، نظریه‌پرداز مطالعات فرهنگی، رمزگان‌های استعاری متن را آشکار می‌سازد.
پژوهشهای ادبی