در این مقاله، برآنیم با بررسی افسانههای ایرانی، که حوزۀ مقصد آنها «زن» و واژههای همحوزه با آن است با شناخت حوزههای مبدأ و مقصد پرکاربرد به ویژگیهای شناختی، ساختهای فرهنگی، اجتماعی، جهانبینیها و تفکرات غالب موجود در افسانهها دست یابیم. جامعۀ آماری این پژوهش، شامل 85 افسانه از کتاب فرهنگ افسانههای مردم ایران (1380) جلدهای پنجم و ششم از علی اشرف درویشیان و رضا خندان است. روش تحلیل دادهها کمی است که بعد از ارائه آمار و بسامد به تحلیل کیفی دادهها نیز پرداخته شده است. از مجموعۀ بررسیشده، 128 استعاره مفهومی با حوزۀ مقصد زن و دختر استخراج شده است. نتایج بیانگر این است که نگرش غالب به زن در این افسانهها سنتی و کلیشهای است؛ به عبارتی در افسانههای ایرانی برای مفهومسازی زن از یازده حوزۀ مبدأ گوناگون مانند «گیاه»، «حیوان»، «شیء»، «غذا»، «میوه»، «عناصر طبیعی» و... استفاده شده است که هر واژۀ منتخب در حوزۀ مبدأ، معانی ضمنی خاصی را به مخاطب القا میکند. سرانجام، حوزههای مبدأ مرتبط با زنان در این افسانهها بیانگر بار معنایی مثبت چون«سرزندگی و آرامشبخش بودن زن»، «حیاتبخشی»، یگانگی و محبوب بودن» او و هم‌چنین بار معنایی منفی مانند «پلید و شیطانی بودن او»، «غم‌آور»، «ستمگر و آسیبرساننده بودن او» است
پژوهشهای ادبی