کارکردهای تعلیق در ایجاد ابهامهای زبانی و ویرایشی با تکیه بر اشعار نیما یوشیج، شاملو و موسوی

نوع مقاله : پژوهشی اصیل (کامل)

نویسندگان
سیده ملیحه هاشمی سلیمی 1
حسین حسن‌پور آلاشتی 1
علی اکبر باقری خلیلی 1
مسعود روحانی 2
1 دانشگاه مازندران
2 دانشگاه مازندذان
10.2634/Lire.19.78.12
چکیده
ابهام‌گرایی یکی از ویژگیهای بعضی از اشعار برجسته‌‌ معاصر است که بر اثر القای مفاهیم بکر و از پیش نیندیشیده ایجاد می‌شود. یکی از کارکردهای این­گونه ابهام، ایجاد حس تعلیق است. تعلیق، حالت انتظاری است که گوینده، مخاطب را آگاهانه و هدفمند در تردید و بی­خبری از نتیجه­ روایت قرار می­دهد؛ اما به کمک عناصر زبانی، امکان اندیشه، پیش­بینی و کشف حلقه­های گمشده را در گزاره­های شعری فراهم می­سازد. تعلیق مخاطب در فهم معانی و مقاصد گوینده، شوق خواندن را سبب می‌شود. حسّ کنجکاوی خواننده به انضمامِ پیشفرضها، پیش­اندیشی­هایش و امکانهایی که طی هر تعلیق رخ می­دهد، سبب بازتولید معنا می­شود.

در این جستار، پس از بررسی عوامل زبانی و ویرایشی ابهام همچون واژگان ناآشنا، چندزبانگی، وجود اصطلاحات جدید، کاربرد واژگان تازه و بومی، باستانگرایی، اصطلاحات تخصصی، حذف، جا‌به‌جایی ضمیر، هنجارگریزی ویرایشی و... تحلیل خواهد‌ شد که شاعران معاصر، چگونه از این عوامل برای ایجاد تعلیق با کارکرد‌‌‌هایی چون برجسته‌‌سازی، آشنایی‌زدایی، نوگرایی، توسعه معنایی، چندمعنایی، ایجاز، انتقال بنمایه‌های فرهنگ بومی، توسعه و غنای زبان بهره می­جویند تا بتوانند مخاطب را در جریان روایت با خود همراه سازند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

پژوهشهای ادبی
دوره 19، شماره 78
دی 1401
صفحه 289-315