نکاتی نویافته درباره اشعار سلطان ولدبا تکیه بر جنگ حالت افندی

نوع مقاله : پژوهشی اصیل (کامل)

نویسندگان
1 دانشگاه شیراز
2 دانشگاه ارومیه
3 دانشگاه آزاد اسلامی شیراز
چکیده
با بررسی یکی از سفینه‌های موجود نشان داده شده است که تصحیح دیوان سلطان ولد، یکی از بایسته‌‌های عرصه تحقیق و پژوهش به شمار می‌رود. در این پژوهش با اتّکا به سفینه حالت افندی ـ که در مقاله به طور مفصّل معرّفی شده‌است ـ غزلی نویافته از دیوان سلطان ولد معرفی شد. هم‌چنین با استناد به نسخ معتبر دیوان سلطان ولد؛ غزلی دیگر معرّفی شد که این دو غزل در دیوان سلطان ولد به تصحیح اصغر ربانی (حامد) با مقدمه سعید نفیسی نیامده‌است. البتّه ذکر این نکته حائز اهمیّت است که سعید نفیسی، همان‌طور که در مقدّمه اشاره کرده، دیوان سلطان ولد را تصحیح نکرده‌، بلکه تصحیح ربّانی را در ایران چاپ کرده‌است. هم‌چنین ابیات فراوانی در این سفینه دیده‌می‌شود که از دیوان چاپی حذف شده است. در نهایت ذیل عنوانِ تصحیفِ «ک» و «گ» و سهوهایی در تصحیح به اشتبا‌هاتی شاره شده که در دیوان چاپی اتّفاق افتاده است. با توجّه به نقدهایی که به دیوان چاپی سلطان ولد به تصحیح اصغر ربانی (حامد) با مقدمه سعید نفیسی وارد است، لزوم تصحیح دوباره دیوان سلطان ولد بیش از پیش آشکار می‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


آقاخان پورسرخاب، مجید؛ «رمز گشایی از یک نسخه خطی»؛ س6، ش3، س 1387، ص 205-257.
افلاکی العارفی، شمس الدین احمد؛ مناقب العارفین؛ تصحیحات و حـواشی و تعلیقات به کوشش تحسین یـازیجی‌، تهران: دنـیای‌ کتاب، 1385.
بهاءالدین محمد ابـن جـلال الدین‌ (سلطان‌ولد‌)؛ ولدنامه؛‌ تصحیح و مقدمه جلال همایی، تهران: چاپخانه اقبال، 1316.
بیلقانی، مجیر؛ دیوان مجیر بیلقانی؛ تصحیح و تعلیق محمدآبادی، دانشگاه تبریز: انتشارات مؤسسه تاریخ و فرهنگ ایران، 1385.
خلیلی جهرمی، الهام، رزمجو بختیاری، شیرین و نیّری، محمد یوسف؛ «بررسی نسخه‌شناسی و سبک‌شناسی اشعار ترکی مولانا»؛ مجله آینه میراث، س 13، ش 56، 1394؛ ص 47-76.
دی لوئیس، فرانکلین؛ ‌مولوی: دیروز و امروز،شرق و غرب؛ ترجمه حسن لاهوتی، تهران: نشر نامک، 1385.
سپهسالار، فریدون ابن احمد؛ رساله سپهسالار در مناقب حضرت خداوندگار؛ مقدّمه، تصحیح و تعلیقات محمّد افشین‌وفایی، تهران: سخن، 1387.
سلطان ولد؛ دیوان سلطان ولد؛ به کوشش سعید نفیسی، تهران: انتشارات کتاب فروشی رودکی، 1338.
شفیعی کدکنی، محمّدرضا؛ «ویژگیهای عروضی دیوان سلطان ولد»؛ مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی تهران، س 16، ش 62، 1387؛ ص 7-15.
فروزانفر، بدیع الزمان؛ شـرح زنـدگانی مـولوی؛ تهران: تیرگان، 1380.
ــــــــــــــــــــ ؛ دیوان کبیر؛ تصحیح بدیع الزمان فروزانفر، تهران: امیرکبیر، 1363.
موسوی مصطفی، ریحانه حجت الاسلامی؛ «سلطان ولد و خلافت او پس از مولانا»؛ مجله مطالعات عرفانی، ش 12، 1389؛ ص 201-226.
نیّری، محمد یوسف، رزمجو بختیاری، شیرین و خلیلی جهرمی، الهام؛ «اشعار یونانی در دیوان کبیر مولوی»؛ مجله ادب فارسی دانشگاه تهران، س 3، ش 1، 1392؛ ص 21-40.
واثقی، داوود، ملک ثابت، مهدی وکهدویی، محمد کاظم؛ «پژوهشی در مهمترین مفاهیم عرفانی معارف سلطان ولد با نگاهی به اندیشه‌های مولوی»؛ فصلنامه علمی‌پژوهشی عرفانیات در ادب فارسی، س1395، ص 147-171.
حالت افندی؛ جُنگی است شامل اشعار مولانا و سلطان ولد؛، نگهداری شده در کتابخانه حالت افندی، فیلم 558 دانشگاه تهران، مورّخ 717.
حالت افندی؛ دیوان سلطان ولد؛ نگهداری شده در کتابخانه حالت افندی، فیلم 552 دانشگاه تهران، متعلّق به زمان حیات شاعر (بنابر یادداشت استاد مجتبی مینوی بر صفحه اوّل نسخه).
نسخه خطی دیوان سلطان ولد به شماره 552؛ نگهداری شده در کتابخانه دانشگاه تهران، مورخ 722.
نسخه خطی دیوان سلطان ولد به شماره 560؛ نگهداری شده در کتابخانه دانشگاه تهران، کتابت شده در تاریخ حیات شاعر.