نقد جامعه‌شناختی مجموعه داستان یوزپلنگانی که با من دویده‌اند، اثر بیژن نجدی

نوع مقاله : پژوهشی اصیل (کامل)

نویسندگان
1 دانشگاه آزاد اسلامی کاشان
2 دانشگاه آزاد اسلامی
3 دانشگاه آزاد اسلامی کرج
چکیده
این پژوهش بر آن است تا مجموعه داستان کوتاه یوزپلنگانی که با من دویده‌اند از بیژن نجدی را بر‌مبنای نقد جامعه‌شناختی ادبیات و با روش ساختگرایی تکوینی لوسین گلدمن بررسی کند. با توجه به اینکه حوزه پژوهشهای موردنظر، رمان واقعگرای اجتماعی است، مقاله در نظر دارد با روش توصیفی ـ تحلیلی، به‌سراغ داستان کوتاه غیررئالیستی برود و توان آن را برای نقد جامعه‌شناختی بررسی کند. در این روش، ساختارهای کلی اثر ادبی با ساختارهای اجتماعی که اثر در آن تکوین یافته است، در تناظر قرار می‌گیرد. نتایج نشان می‌دهد که این شیوۀ ابزارهای لازم تفسیر و تحلیل داستان کوتاه را دارد و بیژن نجدی در کنار ساختن فضای شاعرانه داستانهایش از مسائل اجتماعی غافل نیست و صورت و محتوای اثر او تحت‌تأثیر ساختارهای جامعه شکل گرفته است. او به‌طور غیرمستقیم و از طریق ایجاد دلالتهای ضمنی به آسیبهایی چون هجوم مدرنیته به ایران پس‌از جنگ و ماشینی شدن جوامع در قرن حاضر پرداخته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


آبراهامیان، یرواند؛ تاریخ ایران مدرن؛ ترجمه محمدابراهیم فتاحی، چ چهارم، تهران: نی، 1389.
ارشاد، فرهنگ؛ کندوکاوی در جامعه‌شناسی ادبیات؛ چ دوم، تهران: آگه، 1394.
ایوتادیه، ژان؛ «جامعه‌شناسی ادبیات و بنیانگذاران آن»؛ درآمدی بر جامعه‌شناسی ادبیات، ترجمه محمدجعفر پوینده، چ سوم، تهران: نقش جهان، 1392؛ ص81- 102.
پاینده، حسین؛ داستان کوتاه در ایران؛ ج اول، چ سوم، تهران: نیلوفر، 1395.
پورنداف، شیوا و دیگران؛ «زاویه‌دید در سه داستان کوتاه از بیژن نجدی»؛ پژوهش زبان و ادبیات فارسی، ش 39، 1394؛ ص 127 تا 152.
تاجریان، الماس؛ «نقد فمینیستی داستانهای بیژن نجدی»؛ متن پژوهشی ادبی، دوره 11، ش31، 1386؛ ص 7-23.
تسلیمی، فاطمه و حماد حسین‌زاده؛ «خوانش زیبایی ـ جامعه‌شناختی داستان روز اسبریزی از بیژن نجدی»؛ رخسار زبان، ش1، 1396؛ ص 44-56.
جهاندیده، سینا؛ «صندوق‌خانه ایدئولوژی: تأویل‌ نشانه شناختی «گیاهی در قرنطینه» بیژن نجدی»؛ نقد ادبی، دوره 5، ش 17، 1391؛ ص 129-156.
حسن‌زاده، محمدحسن و زهرا علی‌نوری؛ «بررسی نشانه‌ها و شگردهای بیان معانی ثانوی در داستانهای نجدی»؛ پژوهشنامه نقد ادبی و بلاغت، س 3، ش 2، 1393؛ ص 1-18.
رستمی، فرشته؛ ««دیگران» خوانشی نقادانه از رویکرد بیژن نجدی به انسان»، کاوش‌نامه، س 12، ش 22، 1390؛ ص 181-208.
زالامانسکی، هانری؛ «بررسی محتواها، مرحله‌ای اساسی در جامعه‌شناسی ادبیات معاصر»؛ درآمدی بر جامعه‌شناسی ادبیات، ترجمه محمدجعفر پوینده، چ سوم، تهران: نقش جهان، 1392؛ ص 245-256.
زیباکلام، صادق و دیگران؛ «علل روی کارآمدن خاتمی»؛ تحقیقات سیاسی و بین‌المللی، ش سوم، 1389؛ ص 51-76.
زیما، پیرو؛ «روشهای تجربی و دیالکتیکی در جامعه‌شناسی ادبیات»؛ درآمدی بر جامعه‌شناسی ادبیات، ترجمه محمدجعفر پوینده، چ سوم، تهران: نقش جهان، 1392؛ ص 115-130.
سلیمی، ابراهیم و محسن رضائیان؛ «بینامتنیت و معاصرسازی حماسه در «شب سهراب‌کشان» بیژن نجدی»، متن‌پژوهشی ادبی، س 19، ش 63، 1394؛ ص 147-160.
شریفی، غلامحسین و محمد چهارمحالی؛‌ «بازتاب اسطوره رستم و سهراب در شب سهراب‌کشان بیژن نجدی»؛ ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی، دوره 8، ش27، 1391؛ ص 61-90.
صادقی، لیلا؛ «بررسی عناصر جهان متن براساس رویکرد بوطیقای شناختی در یوزپلنگانی که با من دویده‌اند اثر بیژن نجدی»؛ نقد ادبی، دوره 3، ش 10، 1389؛ ص115-142.
عبدالهیان، حمید و فرنوش فرهمند؛ «نقد شالوده‌شکنانه دو داستان از بیژن نجدی»؛ زبان و ادبیات فارسی، ش 72، 1391؛ ص 53-71.
فیضی، هاجر؛ رویای قرن دیگر (نمادپردازی در داستانهای بیژن نجدی)؛ چ اول، ‌تهران: تیرگان، 1397.
قبادزاده، ناصر؛ روایتی آسیب‌شناختی از گسست نظام و مردم در دهه دوم انقلاب؛ چ اول، تهران: فرهنگ گفتمان، 1381.
گلدمن، لوسین؛ «جامعه‌شناسی ادبیات»؛ درآمدی بر جامعه‌شناسی ادبیات، ترجمه محمدجعفر پوینده، چ سوم،‌ تهران: نقش جهان، 1392الف؛ ص 49-64.
_______؛ «روش ساختگرایی تکوینی در جامعه‌شناسی ادبیات»؛ درآمدی بر جامعه‌شناسی ادبیات، ترجمه محمدجعفر پوینده، چ سوم،‌ تهران: نقش جهان، 1392ب؛ ص173-195.
لابیکا، ژرژ؛ «شیءوارگی»؛ درآمدی بر جامعه‌شناسی ادبیات، ترجمه محمدجعفر پوینده، چ سوم،‌ تهران: نقش جهان، 1392؛ ص265-271.
محمودی، فتانه و دیگران؛ «ساختگرایی تکوینی گلدمن به‌مثابه روشی در نقد آثار هنرهای تجسمی»؛ نقد ادبی، 48؛ 1398؛ ص 174-143.
نجدی، بیژن؛ یوزپلنگانی که با من دویده‌اند؛ چ 29، تهران: مرکز، 1395.
ولی‌پور هفشجانی، شهناز؛ «نگاهی به آرای جورج لوکاچ در زمینه نقد مارکسیستی»؛ متن‌پژوهی ادبی، ش 31 ، 1386؛ ص 122-136.