بررسی جلوه ها و انواع خشونت علیه زنان در پنج رمان دهه هفتاد شمسی

نوع مقاله : پژوهشی اصیل (کامل)

نویسندگان
دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان
چکیده
در این پژوهش، پنج رمان برگزیده دهه هفتاد، «جزیره سرگردانی»، «خانه ادریسی­ها»، «کوچه اقاقیا»، «بامداد خمار» و «عطر‌ رازیانه» با توجه به مضمون مشترکشان در زمینه خشونت جنسی براساس الگوی فرهنگی (نظریه الین شوالتر) برای بررسی انتخاب شده است تا انواع خشونت علیه زنان و علت بازتاب نمودهای مختلف آن در این آثار بررسی شود. روش پژوهش، توصیفی تحلیلی است. در این مقاله سعی شده است به این پرسش­ها پاسخ داده شود که در این آثار ­، پدیده خشونت علیه زنان چگونه بازنمایی شده است و زنان داستانها در مقابل خشونت علیه زنان چه واکنشی نشان می­دهند. از ترسیم «الگوی فرهنگی» داستانهای مورد نظر، این نتایج به‌دست آمد که زنان در قالب «زن سنتی» و «زن مدرن» با هویت فردی و اجتماعی با پدیده خشونت روبه‌رو می­شوند. زنان سنتی به‌تغییر هویت خود و کسب هویت اجتماعی میل ندارند و خشونت را تاب می­آورند و زنانی مانند خود تحویل جامعه می­دهند که مهمترین دلیل استمرار خشونت علیه آنها، سکوت، عدم‌اعتراض، سازش و پذیرش خشونت از سوی آنها است در حالی که زنان مدرن با هنجارهای مرد­سالارانه اجتماع کنار نمی­آیند و برای تغییر ذهنیت و هویت خود و زنان اطرافشان می­کوشند. آنها با خشونت علیه زنان مبارزه می­کنند و به الگوهای موفقی برای دیگر زنان تبدیل می­شوند. می­توان گفت مصداقهای خشونت علیه زنان در این آثار در پنج نوع «جسمی­»، «جنسی­»، «لفظی»، «روانی» و «اقتصادی» بازتاب یافته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


آبوت، پاملا، والاس،کلر؛ جامعه شناسی زنان؛ ترجمه منیژه نجم عراقی، تهران: نی، 1380.
اعزازی، شهلا؛ خشونت خانوادگی«زنان کتک خورده»؛ تهران: سالی،1380.
بنده‌زاده، خسرو؛ هم برابری زن و مرد؛ ،تهران: روشنگران و مطالعات زنان، 1382.
تجار، راضیه؛ کوچه اقاقیا؛ چ6، تهران: سوره مهر، 1391.
جهانبگلو، رامین؛ ایران در جست و جوی مدرنیته؛ تهران: مرکز، 1384.
حاج سید جوادی،فتانه(پروین)؛ بامداد خمار، چ47، تهران: البرز،1389.
دانشور، سیمین؛ جزیره سرگردانی؛ تهران: خوارزمی، 1372.
----------؛ ساربان سرگردان؛ تهران: خوارزمی، 1380.
داوود منیر، محمد و دیگران؛ خشونت خانوادگی، عوامل و راهکارهای مقابله با آن؛ تهران: شبکه جامعه مدنی و حقوق بشر، 1388.
دلال رحمانی، محمدحسین، قربانی، حسین؛ «بررسی خشونت نمادین در رمان من نوکر بابا نیستم نوشته احمد اکبرپور»؛ مطالعات ادبیات کودک‌، ش 1، 1395؛ 49- 64.
دوبووار، سیمون؛ جنس دوم؛ ترجمه قاسم صنعوی، چ9، تهران: توس، 1395.
رابینز، روت؛ فمینیسم‌های ادبی؛ ترجمه احمد ابو‌محبوب، تهران: افراز، 1389.
رحمانی، کیومرث، کمار، سوبهاش؛ «خشونت علیه زنان در رمان جای خالی سلوچ و رمان گودان»؛ پژوهش ادبیات معاصر جهان، ش 1، 1396؛ 157- 181.
رفیعی‌فر، سعید، پارسی‌نیا، شهرام؛ خشونت علیه زنان؛ تهران: تندیس، 1380.
زعفرانچی، لیلا؛ «روی‌آورد فمینیسم به اقتصاد»؛ کتاب زنان، ش 1384، 1؛ 30- 43.
ساری، فرشته؛ عطر رازیانه؛ تهران: علم، 1378.
علیزاده، غزاله؛ خانه ادریسی‌ها؛ تهران: تیراژه، 1377.
فرایا، هلن؛ خشونت در تاریخ اندیشه فلسفی؛ ترجمه عباس باقری، چ 3، تهران: فرزان روز، 1391.
کار، مهرانگیز؛ پژوهش درباره خشونت علیه زنان در ایران؛ چ چهارم، تهران: روشنگران و مطالعات زنان، 1387.
کاویانی‌پور، طلعت؛ «ادبیات زن‌محورانه در ادب فارسی»؛ چیستا، ش 236 و 237 ، 1385؛470- 486.
کلانتری، احمد، حمیدیان، اکرم؛ «بررسی عوامل مؤثر بر خشونت خانگی»؛ توسعه‌اجتماعی، ش4، 1387؛ 49- 64.
گیدنز، آنتونی؛ جامعه‌شناسی؛ ترجمه منوچهر صبوری، تهران:نی، 1376.
محبی، فاطمه، سمیعی، زهره؛ «آسیب‌شناسی‌اجتماعی مسائل زنان‌»، مطالعات راهبردی زنان، ش 12، 1380؛ 35- 56.
محمدی‌اصل، عباس؛ جنسیت و خشونت؛ چ2، تهران: گل آذین، 1390.
مرتوس،جولی؛ آموزش حقوق‌انسانی زنان و دختران؛ ترجمه فریبرز مجیدی، تهران: دنیای مادر، 1382.
مقصودی، سوده و دیگران؛ «بررسی انواع خشونتهای اعمال‌شده علیه زنان در رمان پریچهر»؛ زن و مطالعات خانواده، ش29 ، 1394؛ 23- 40.
نرسیسیانس، امیلیا؛ مردم‌شناسی جنسیت؛ ترجمه بهمن نوروز‌زاده چگینی، چ 3، تهران: افکار، 1392.
نورمحمدی، غلام‌رضا؛ نفی خشونت علیه زنان از نگاه علم و دین؛ تهران: مرکز امور زنان و خانواده، 1389.
واصفی، صبا، ذوالفقاری، حسن؛ «خشونت علیه زنان در آثار محمود دولت‌آبادی؛ پژوهش زنان، ش1، 1388 ؛ 67-86.
وود، جولیاتی؛ «ویژگی‌های ساختاری زبان و جایگاه زنان»؛ ترجمه ابراهیم امدادی، پژوهش و سنجش، ش38، 1383؛ ‌219-234.
هام، مگی؛ فرهنگ نظریه‌های فمینیستی؛ ترجمه نوشین احمدی خراسانی و دیگران، تهران: توسعه، 1382.