مطالعۀ گفتارهای شخصیّتِ دیوانگان در مثنویهای عطار براساس رابطۀ آنان با مخاطب

نوع مقاله : مقالات علمی پژوهشی

نویسندگان
دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
چکیده
در این نوشتار نخست توضیح مختصری دربارۀ روابطِ بین فردی و ویژگیهای حاکم بر آنها و تأثیری که بر زبان دارند، داده می‌شود؛ سپس گفتارهای دیوانگان با توجّه به رابطۀ آنان با مخاطب در دو بخش مورد بررسی قرار می­گیرد. در بخش اوّل با ذکر حکایاتی بیان می­شود که چگونه دیوانگان در گفتگو با حاکمان نسبت به رعایت شرایطی که لازمۀ تعامل با آنهاست، بی‌اعتنا هستند. گفتارهای آنان به دلیل اینکه هیچ‌گونه تناسب و سنخیتی با پایگاه اجتماعی حاکمان ندارد، نوعی «سلبِ ارزش» و «قدرت­زدایی» از پادشاهان و صاحبانِ قدرت به شمار می‌رود. در بخش دوّم سخنان بیباکانۀ دیوانگان با خداوند، که «زبانِ مستقل» و «نشانۀ هویّت و شخصیّتِ» آنها به شمار می­رود و بر رابطۀ نزدیک و دوستانۀ آنها با خداوند دلالت دارد، مورد مطالعه قرار می­گیرد. بنابراین زبان خاصّ دیوانگان در گفتگو با مخاطب بویژه گفتارهای دوستانۀ آنها با خداوند کاملاً با شخصیّت و عنوانی که دارند، در تناسب است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات