بررسی ساختار ارسال مثل (بحثی در ارسال مثل و تفاوت آن با برخی گونه‌ها و ساختارهای مشابه آن)

شعر و مثل همسایه دیوار به دیوارند، شاعران و نویسندگان همواره برای آنکه به لطف و شیرینی و رسایی کلام خود بیفزایند، از مثل بهره جسته‌اند، بسیاری از مثلها نیز حاصل رواج اشعار معروف شاعران و نویسندگان فارسی زبان است. این تعامل بر غنای ادب فارسی افزوده و زبان مردم را غنی و پرمایه ساخته است.

در این مقاله پس از ارائه تعاریف مثل، ویژگیهایی چون ایجاز، جنبه‌های تشبیهی و استعاری، کاربرد مردمی و رواج، آهنگ، جنبه های پند و اندرزی، جنبه‌های تجربی مثلها و رسایی و فصاحت آنها تشریح می‌شود تا بدین ترتیب شباهت و نزدیکی مثل را به شعر نشان دهیم.

برای آنکه جایگاه امثال منظوم و ارسال مثل را میان انواع مثل دریابیم، با انواع مثل از نظر ساخت زبانی، ریشه های داستانی و غیرداستانی، درون‌مایه و محتوا، زبان و بیان، رواج و قدمت، آشنا می‌شویم. سپس مثلهای منظوم معرفی و ابعاد گوناگون آن بررسی می‌شود.

پس از آن به کارکرد مثل در شعر شاعران از طریق ارسال مثل اشاره می‌شود و تفاوت ارسال‌مثل با تمثیل، اسلوب معادله، تضمین، تلمیح و کلام جامع تبیین می‌گردد. در این بخش مؤلف می‌کوشد شباهتهایی را که موجب برخی اشتباهات شده است، از طریق بیان تفاوتهای باریک میان ارسال‌مثل و موارد یاد شده نشان دهد. در پایان مقاله شیوه‌های خاص شاعران در مثل‌آوری و ارسال‌مثل بیان می‌شود.