تحلیل و مقایسه تقابل‌های جنسیتی در رمان‌های دهههای شصت و هشتاد مورد مطالعه: رمان‌های دل فولاد، باغ بلور، نگران نباش، کافه پیانو

نوع مقاله : پژوهشی اصیل (کامل)

نویسندگان
پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
چکیده
تحلیل مضامین و شیوه‎های تبیین تقابل‎های دوگانه در متون ادبی، یکی از روش‎های نقد در رویکرد ساختارگرایانه است؛ و برخی معانی پنهان متن را آشکار یا تفسیر می‎کند. در این مقاله به بررسی تطبیقی تقابل‎های جنسیتی در دو رمان دهه شصت شمسی (باغ بلور و دل فولاد) با دو رمان دهه هشتاد شمسی (نگران نباش و کافه‎پیانو) پرداخته شده است. سطح بررسی تقابل‎ها، دو عنصر بنیادین روایت؛ یعنی رویداد و شخصیت‎پردازی است. از تحلیل کلی تقابل‎هایی که در پس نگاه جنسیتی متون مورد مطالعه وجود دارد، برمی‏آید: 1-در رمان‏های دهۀ شصت، دوگانه‏های سنت/تجدد؛ تقید/آزادی؛ پاکدامنی/روسپی‎گری؛ و افسردگی/سرزندگی مشترک هستند؛ 2-در رمان‎های دهه هشتاد، تقابل‎های امروز/گذشته؛ تجرد/تأهل؛ واقع‎گرایی/آرمان‎گرایی؛ جنسیت روانی/ جنسیت فیزیولوژیک نسبت به تقابل‎های دو رمان دهه شصت متفاوت است و البته دوگانه‏هایی مانند تقید/آزادی؛ سنت/تجدد؛ و سرزندگی/افسردگی در رمان‎های دو دهه مشترک است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


1. احمدی، بابک(1370) ساختار و تأویل متن، جلد1، تهران: مرکز
2. بارت، رولان(1387) درآمدی بر تحلیل ساختاری روایت‌ها، ترجمۀ حمد راغب، تهران: فرهنگ صبا.
3. برتنس، هانس(1384) مبانی نظریۀ ادبی، ترجمۀ محمدرضا ابوالقاسمی، تهران: ماهی
4. تودوروف، تزوتان(1379) بوطیقای ساختارگرا، ترجمۀ محمد نبوی، تهران، نشر آگه
5. تولان، مایکل(1393) روایت‌شناسی، ترجمۀ فاطمه علوی و فاطمه نعمتی، تهران: سمت.
6. جعفری، فرهاد(1386) کافه‌پیانو، تهران، نشر چشمه
7. چندلر، دانیل(1386) مبانی نشانه‌شناسی، ترجمۀ مهدی پارسا، تهران، نشر سورۀ مهر
8. حیاتی، زهرا (1388) بررسی نشانه‌شناختی عناصر متقابل درتصویر‎پردازی اشعار مولانا: «فصلنامۀ نقد ادبی». سال دوم. شمارۀ 6. صص 63-80
9. روانی‌پور، منیرو(1369) دل فولاد، تهران، نشر نیلوفر
10. سجودی، فرزان (1393) نشانه‌شناسی کاربردی، تهران، نشر علم
11. شریف نسب، مریم (1394) تقابل‌‌های دوگانه در داستان‌های عامه. «دوفصلنامۀ فرهنگ و ادبیات عامه» سال سوم
12. شریفی ولدانی و سایرین، بوسه بر روی خداوند: «مجله بوستان ادب دانشگاه شیراز». سال چهارم. شماره دوم. صص 129-150.
13. طالبیان، یحیی و دیگران (1388). تقابل‌های دوگانه در شعر احمدرضا احمدی، پژوهشنامۀ زبان و ادب فارسی(گوهر گویا) سال سوم، شماره چهارم، صص 21-34
14. عبدی‌نیا، محمدامیر و علی دلایی میلانی (1388) بررسی تقابل‌های دوگانه در ساختار حدیقۀ سنایی: «فصلنامۀ علمی- پژوهشی». پژوهش زبان و ادبیات فارسی. ش 13 صص25-42
15. کالر، جاناتان (1388) بوطیقای ساختگرا، ترجمۀ کورش صفوی، تهران: مینوی خرد
16. محب‌علی مهسا (1387) نگران نباش، تهران، نشر چشمه
17. مخملباف، محسن (1368) باغ بلور، تهران، نشر نی