بررسی کاربرد نظریۀ استعارۀ مفهومی در تعیین سبک نوشتار زنانه؛ مطالعه موردی چهار رمان «سووشون»، «پرندۀ من«، «دالان بهشت» و«ای کاش گل سرخ نبود»

نوع مقاله : پژوهشی اصیل (کامل)

نویسندگان
دانشگاه ایلام
چکیده
این پژوهش به بررسی انواع استعاره‌های مفهومی در چهار رمان فارسی از چهار نویسندۀ زن معاصر می‌پردازد و هدف آن دستیابی به برخی الگوهای شناختی در این آثار و میزان معناداری آن در شکل دادن به سبک نوشتار زنانه است. نوع فهم نویسندگان زن - به لحاظ جنسیتی- متفاوت است و این تفاوت به طورکلی موجب تمایز در سبک فکری نوشتار زنانه می‌شود. این مقاله می‌کوشد این تمایز فکری را در قالب تحلیل استعاره‌های مفهومی نشان دهد.

تحلیل داده‌های رمانها، که به صورت کیفی و بر مبنای روش پژوهشی تحلیل محتوا انجام شده‌است، نشان‌می‌دهد که مبدأ استعاره‌های این نویسندگان در بیشتر موارد ازجمله: لباس، بافتنی، غذا، خانه، نطفه، زایش و... برچسب زنانه دارد و تحت تأثیر فکر و هویت و زندگی زنانۀ آنان است. همچنین در آثار بررسی شده، استعارۀ هستی‌شناختی بسامد بیشتری دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


منابع
آرمین، منیژه؛ ای کاش گل سرخ نبود؛ چ هشتم، تهران: انتشارات سوره مهر، 1390
دانشور، سیمین؛ سووشون،؛ چ چهاردهم، تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1377.
سجودی، فرزان و دیگران؛ استعاره و مجاز با رویکردی شناختی؛ تهران: انتشارات نقش‌جهان، 1390.
صفوی، کورش؛ در آمدی بر معنی شناسی؛ چ پنجم، تهران: انتشارات سوره مهر، 1392.
صفوی، نازی؛ دالان بهشت، چ جهل و ششم، تهران: نشر ققنوس، 1392.
لیکاف، جرج ومارک جانسون؛ استعاره‌هایی که با آنها زندگی می‌کنیم؛ بر گردان هاجر آقا ابراهیمی، تهران: انتشارات علم، 1394.
وفی، فریبا؛ پرندۀ من؛ چ هجدهم، تهران: نشر مرکز، 1394.
افراشی، آزیتا و تورج حسامی؛ «تحلیل استعاره‌های مفهومی در یک طبقه‌بندی جدید با تکیه بر نمونه‌هایی از زبانهای فارسی و اسپانیایی»؛ نشریه پژوهشهای زبانشناسی تطبیقی، سال سوم، شمارۀ5، 1392، ص141-166.
قادری نجف آبادی، سلیمان ومنوچهر توانگر؛ «تحلیل شناختی پاره‌ای از استعاره‌های دل در بوستان سعدی»؛ مجله زبانشناسی و گویشهای خراسان دانشگاه فردوسی مشهد، شمارۀ 8، 1392، ص21-52.
گلفام، ارسلان و دیگران؛ «استعارۀ زمان در شعر فروغ فرخزاد از دیدگاه زبانشناسی شناختی»؛ نقد ادبی؛ سال دوم، شمارۀ 7، 1388، ص121-136.
هاشمی، زهره؛ «نظریه استعاره مفهومی از دیدگاه لیکاف و جانسون»؛ ادب پژوهی؛ شماره12، 1389، ص119-139.
هوشنگی، حسین و محمود سیفی پرگو؛ «استعاره‌های مفهومی در قرآن از منظر زبان شناسی شناختی»؛ پژوهشنامه علوم و معارف قرآن کریم؛ س اول، ش3، 1388، ص9-34.
Lakoff, George. Women, fire, things dangerous and. The University Press Chicago . Chicago and Landan. 1987