چرخش سیاق و پیامدهای معنایی آن در مدیر مدرسۀ جلال آل‌احمد

نویسندگان
دانشگاه فردوسی مشهد
چکیده
این مقاله سعی می‌کند در قالب مطالعه‌ای موردی، کارایی الگوی تحلیل سیاق را در مطالعۀ گفتمان ادبی به بوتۀ آزمایش گذارد؛ بدین منظور، پس از طرح مقدماتی مسئلۀ تحقیق و مروری اجمالی بر سیر تاریخی نظریۀ سیاق در سنت زبانشناسی نقش­گرا به معرفی اجمالی الگوی تحلیل سیاق مایکل هلیدی پرداخته، و در نهایت الگوی یادشده عملاً در تحلیل مسئلۀ چرخش سیاق در مدیر مدرسه جلال آل­احمد به خدمت گرفته شد. یافته­ها بیان می‌کند که

آل­احمد در سراسر داستان به تناسبِ تغییر بافت موقعیتی و به مجرّد تغییر مشارکان رویدادهای کلامی و به اقتضای نوع روابط نقشی آنان با یکدیگر از شیوه چرخش سیاق بهره می‌جوید و در این کار، ضمن تلفیق عناصر زبانی و پیرازبانی، هر سه عامل سیاق سخن شامل «دامنۀ گفتمان»، «منش گفتمان» و «شیوۀ گفتمان» را به تناسب در تحقق عوامل سه­گانۀ لایۀ معنایی زبان دخیل کرده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات