تقابلهای دو گانه در بهارستان جامی مسعود دوست‌پرور -دکتر عاطفه جمالی -دکتر مهدی شریفیان-

نویسندگان
1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه هرمزگان
2 استادیار زبان وادبیات فارسی دانشگاه هرمزگان
3 استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بوعلی سینا
چکیده
ساختار­گرایی یکی از روشهای تحلیل متن است. در این روش، تقابلهای دوگانه یکی از اساسی­ترین بنیانهای آن به شمار می­آید. ساختار­گرایان برآنند که عملکرد بنیادین ذهن انسان، خلق تقابل است که زیربنای هر فرهنگی را تشکیل می­دهد. درواقع کنشهای فرهنگی ما از این تقابلهای دوگانه نشأت می­گیرد و تقابل واژگانی و اندیشه متباین را در درون خود نهفته دارد. این مقاله به شیوۀ تحلیلی توصیفی برآن است که با همین رویکرد به بررسی بهارستان جامی بپردازد که جلوه­گاه اندیشه­های اجتماعی، اخلاقی و عرفانی است و اساس حکایتهای آن را تقابل بنیان می­نهد. در این سخن ضمن تبیین اندیشه و بنیان خاستگاه حکایتهای جامی در سطح ژرف­ساخت به بیان تقابل در روساخت و سطح زبانی نیز پرداخته می­شود. سؤال اصلی پژوهش این است که خوانش متن بهارستان جامی تا چه میزان ارزش ادبی آن را بیشتر می نمایاند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


احمدی، بابک، ساختار و تأویل متن،چ سوم، تهران، نشر مرکز، 1375.
اخوت، احمد، دستور زبان داستان، اصفهان، فردا، 1371.
اسکولز،رابرت، درآمدی بر ساختارگرایی در ادبیات، فرزانه طاهری، تهران، آگه، 1383.
آزاد برمکی، تقی، نظریه جامعه شناسی، تهران انتشارات سروش، 1381.
آموزگار، ژاله، تاریخ اساطیری ایران، تهران، انتشارات سمت، 1381.
برتنس، هانس، مبانی نظریه ادبی، ترجمه محمدرضا ابوالقاسمی، چ سوم، تهران، نشر ماهی، 1391.
برسلر، چارلز، درآمدی بر نظریه­ها و روشهای نقد ادبی، ترجمه مصطفی عابدینی فرد، چ دوم، تهران، نیلوفر، 1389.
پورداود، ابراهیم، گات­ها، تهران، انتشارات اساطیر، 1384.
ــــــــ، ـــــ، اوستا، تهران، دنیای کتاب، 1387.
تودورف، تزوتان، بوطیقای ساختگرا، محمد نبوی، تهران، آگه، 1379.
جامی، نورالدین عبدالرحمن، بهارستان، چ ششم، تهران، انتشارات اطلاعات، 1385.
دینه سن، آنه ماری، درآمدی بر نشانه شناسی، ترجمه مهدی قهرمان، تهران، پرسش، 1380.
رازی، نجم‌الدین ابوبکر، مرصاد العباد، به کوشش امین ریاحی، انتشارات علمی فرهنگی، تهران، 1373.
رضایی، عبد العظیم، اصل و نسب و دین­های ایرانیان باستان، تهران، مروی، 1374.
زنر، آر سی(1375) زروان یا معماب زرتشتی­گری، تهران، فکر روز.
سجودی، فرزان، نشانه­شناسی کاربردی، تهران، قصه، 1382.
سروش عبدالکریم، ذکر جمیل سعدی، چ سوم، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1369.
شفیعی، محمدرضا، موسیقی شعر، چ سوم، تهران، آگاه، 1370.
کـاشـانی، عـزالدیـن محمود، مـصباح‌الهدایه، تصحیح علامه همایی، مؤسسه نشر هما، تهران، 1367.
گرین، کیت و لبیهان، جیل، درسنامه نظریه و نقد ادبی، ترجمه لیلا بهرانی، تهران، روزنگار، 1383.
گلن، وارد، پست­مدرنیسم، قادر فخر رنجبری، ابوذر کرمی، تهران، نشر ماهی، 1384.
لوی استروس، کلود اسطوره و معنا: گفتگوهایی با کلود لوی استروس ، ترجمه شهرام خسروی. نشر مرکز، 1376.
هارلند، ریچارد، درآمدی تاریخی بر نظریۀ ادبی، گروه ترجمه شیراز، چ دوم، تهران، نشر چشمه، 1385.
یاحقی،محمد جعفر، فرهنگ اساطیر، تهران، سروش، 1375.