بازگشت به اسطوره‌ها و طرح نمادین آنها در قالب رمان، می‌تواند از یک سو، واکنشی به واقعه سیاسی یا اجتماعی نامطلوب باشد و از دیگر سو، راه حلی برای ضرورت بازنگری معرفتی در بنیاد تفکر ملی تلقی شود. «یکلیا و تنهایی او» از جمله رمانهای اسطوره‌ای فارسی است که با این انگیزه‌ها، پس از کودتای 28 مرداد در ایران نوشته شد. آنچه ضرورت بازاندیشی را در این رمان ایجاب می‌کند، گرایش خلاف هنجار «تقی مدرسی» در بازنمایی اسطوره غیربومی است. از آنجا که واکاوی روایت اسطوره‌ای این رمان، می‌تواند رهگشای تحلیلی منطقی درباب علت گرایش تقی مدرسی به اسطوره‌ای غیربومی باشد، این پژوهش به شیوه توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر خوانش بینامتنی رولان بارت تلاش کرده است به تفسیری دیگرگونه از رمان دست یازد. مطابق نتایج این تحلیل، نویسنده یکلیا بیش از هر اسطوره‌ای، ژرف‌ساخت رمان خویش را با اسطوره لیلیت در عهد عتیق همسو کرده است که در قالب شخصیت تامار و کنشهای او نموی آشکار می‌یابد. اما آنچه نویسنده را به این اسطوره توراتی کشانده، پیوند بینامتنی رمان با داستان کوتاه «لیلا، دختر ایرانی» نوشته آناتول فرانس است که در آن، سرزمین ایران مأمن لیلیت (فرشته شب) قبل از سکونت اقوام ایرانی دانسته شده است؛ سرزمینی که لیلیت به همدستی شیطان همواره در پی بازگشت بدان است و کودتای 28 مرداد 32 را می‌توان یکی از آن کوششها در بازگشت به سرزمین ایران و به‌تبع آن، سیطره فساد، گسست پیوند اجتماعی و غلبه حس تنهایی در ایران تفسیر کرد.
پژوهشهای ادبی