در زبان فارسی همّت به معنای قصد، اراده، کوشش و بلند نظری است، امّا از نظر عارفان یکی از مقامات سیر و سلوک است؛ به عبارت دیگر بال پرواز سالک برای رسیدن به دولت عالی است. همّت، عامل حرکت و کار و دستیابی به نعمتهاست و موجب تقویت اراده و قدرت صبر و تحمل مصائب می‌شود. مصادیق بلند همتی عارفان تنها ترک دنیا و آخرت نیست بلکه سرمنزل همّت عارفان خداوند متعال است . گر چه ممکن است بعضی از رهروان، بی مجاهده و بدون طی مراحل دشوار سیر و سلوک با عنایت خداوندی به مقصود برسند، داشتن همّت این امر، برای این دسته نیز الزامی است زیرا همّت افراد جهت حرکت را معین می‌کند و توفیقات و تأییدات از جانب حق موانع و عوایق را رفع می‌کند و رسیدن را شتاب می دهد. همّت بلند تنها به اموری که د رتوان است متوجه نمی‌شود بلکه به اموری فراتر از توان نیز مصروف می‌گردد.
عارفان صاحب همت را بالاتر از صاحب اراده و مجاهده دانسته و گفته‌اند صاحب همت را سکونی نیست و ارزش هر کس به قدر همت اوست.
پژوهشهای ادبی