جستجو در:
دوره 21، شماره 85 - ( 1403 )
جلد 21 شماره 85 صفحات 188-163 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Hatefi M. Western-Iranian Semiotics: Rational Abstract Logic vs. Sensory Evolutionary Logic. LIRE 2024; 21 (85) :163-188
URL: http://lire.modares.ac.ir/article-41-68335-fa.html
URL: http://lire.modares.ac.ir/article-41-68335-fa.html
هاتفی محمد. نشانه‌شناسی غربی-ایرانی: منطق تجریدی عقلانی در مقابل منطق تکاملی حسی. پژوهش‌های ادبی. 1403; 21 (85) :163-188
پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ، mo.hatefi@yahoo.com
چکیده: (152 مشاهده)
سؤال اصلی مقاله این است که چه الگوی نشانه‌شناختی می‌توان در ضمن نظریه‌های فلسفی جستجو کرد؛ نسبت تطوری این الگوها با یکدیگر چیست و نسبت الگوی نشانه‌شناسی ایرانی با غربی چگونه است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد در سنت فلسفی ایرانی، فارابی و ابن‌سینا از رویکردی نخبه‌گرایانه در نظام معرفتی برخوردارند. نشانه نزد فارابی محصول اختراع نخبگان است و جامعه به صورت تقلیدی آن را فرامی‌گیرد و نزد ابن سینا محصول تصورات نفسانی و تصدیق عقلانی است. فارابی اندیشه نشانه‌شناختی سقراط و ابن سینا اندیشه نشانه‌شناختی ارسطو را نمایندگی می‌کند؛ اما نزد سهروردی و ملاصدرا نظام معرفتی، تکاملی است و امر حسی سرآغاز حرکت اندیشگانی است. این نظریه با اندکی تعدیل با نظریه‌های مدرن نشانه‌شناسی (از رنسانس به این سو) تطبیق می‌کند. در اندیشه فلسفی-نشانه‌شناختی سهروردی و ملاصدرا، نشانه خودبسنده وجود ندارد. از نظر آنان، نشانه جز به واسطه ذهن نمی‌تواند به عرصه خلاقیت و تفسیر نشانه‌شناختی برسد. نشانه بر اثر تطور استحاله‌ای از تمایز حسی به سوی فضای انتزاعی مجرد و اشتراکی سیر می‌کند و لایه‌های نشانه‌شناختی مختلفی را در سیری تکاملی رقم می‌زند. عقل مجرد، که در نظام معرفت سقراط/ فارابی و ارسطو/ ابن‌سینا پیشینی است، نزد سهروردی و ملاصدرا پسینی است.
واژه‌های کلیدی: نشانه‌شناسی غربی-ایرانی، منطق تجریدی عقلانی، سنت فلسفی و نشانه‌شناسی، سنت فلسفی ایرانی فارابی، ابن‌سینا، سهروردی و ملاصدرا.
نوع مقاله: پژوهشی اصیل (کامل) |
موضوع مقاله:
جامعه شناسی ادبیات
دریافت: 1402/7/14 | پذیرش: 1403/1/15 | انتشار: 1403/6/30
دریافت: 1402/7/14 | پذیرش: 1403/1/15 | انتشار: 1403/6/30
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |