1- واحد شبستر ، دانشگاه آزاد اسلامی
2- واحد خوی، دانشگاه آزاد اسلامی ، sha_hasanzadeh@yahoo.com
3- واحد مرند ، دانشگاه آزاد اسلامی
4- واحد شبستر، دانشگاه آزاد اسلامی
چکیده: (1126 مشاهده)
بررسی ساختاری دستانهای عاشیقی در فرایند شکلگیری و تکامل این ژانر (فرم) ادب شفاهی، هدف اصلی این پژوهش است. بر همین اساس این سؤال پیش میآید که دستانهای عاشیقی عصر صفوی چه ساختاری داشته و اسکلت وجودی آنها چگونه شکل گرفته است. برای این منظور دستانهای «اصلی و کرم»، «عاشیق غریب و شاهصنم»، «طاهر و زهره»، «نوروز و قنداب»، «شاه اسماعیل و عرب زنگی»، «آرزو و قنبر»، «عباس و گلزار» و «شاه اسماعیل و گولگز» بررسی دقیق شد.این پژوهش نشان می دهد که دستانها پس از پایان دوره حماسه ظهور کردهاند. جمعبندی نظریات فولکلورشناسانی چون پرتو نائیلی بوراتاو، محرم ارگین، حسین اسماعیلاوف و محمدحسین طهماسب مبین این نکته است که ظهور دستانهای عامیانه عاشیقی برای پر کردن فضای باقیمانده از حماسههای قرن 15 میلادی و قرون قبلی است. داستانهای دده قورقود نیز به عنوان محصول دوره گذار از داستان حماسی به داستان عامیانه پذیرفته میشود. یافتههای دیگر پژوهش نشان میدهد که ساختار دستانها ضمن اینکه شالوده اصلی حماسهها را حفظ کرده، تغییراتی بنیادی یافته و شخصیتهای متفاوتی نیز به وجود آورده است.
نوع مقاله:
مقالات علمی پژوهشی |
موضوع مقاله:
ادبیات عامه دریافت: 1400/3/22 | پذیرش: 1400/11/16 | انتشار: 1402/6/10