دوره 4، شماره 17 - ( 1386 )                   جلد 4 شماره 17 صفحات 106-87 | برگشت به فهرست نسخه ها

‎ 20.1001.1.17352932.1386.4.17.4.7

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Praise and Dispraise of Wisdom in Mathnavi. LIRE 2007; 4 (17) :87-106
URL: http://lire.modares.ac.ir/article-41-37443-fa.html
شجری دکتر رضا. ستایش و نکوهش عقل در مثنوی. پژوهش‌های ادبی. 1386; 4 (17) :87-106

URL: http://lire.modares.ac.ir/article-41-37443-fa.html

ستایش و نکوهش عقل در مثنوی
دکتر رضا شجری*
دانشگاه کاشان
چکیده:   (1365 مشاهده)
مولانا در مثنوی شریف و بی‌بدیل خویش از عقول متعدد و متفاوتی سخن به میان آورده و گاه زبان به ستایش عقل و در جای دیگر به نکوهش آن گشوده است. در این نوشتار ضمن بیان و توضیح انواع عقل در مثنوی و تشریح کارکردها و ویژگیهای آن، دلایل ستایش و نکوهش آنها بررسی شده است. نگارنده برخلاف برخی از صاحبنظران بر این باور است که عقل جزوی نیز با تمام آفاتی که دارد در مثنوی ذاتاً مذموم نیست و پرتوی یا نمی از دریای عقل کل است و وجودی نورانی دارد؛ ولی به سبب پاره‌ای از ویژگیها و محدودیتها، غالباً دچار آفات‌ نفسانی و شیطانی می‌شود و راه اتصال آن به دریای عقل کل تنگ و تاریک می‌گردد. از این گذشته، میزان برخورداری انسانها از عقل نیز متفاوت است؛ به عبارت دیگر مولانا تساوی عقول را، که بعضی از متکلمان بدان اعتقاد دارند، نمی‌پذیرد و آن را با استدلال رد می‌کند.
همچنین به اعتقاد مولانا، خداوند گاه جمادات را نیز دارای عقل و فهمی آدمی گونه می‌کند تا قدرت و اعجاز خویش را به اثبات رساند.
 

 
 
واژه‌های کلیدی: کلید واژه‌: عقل کلّی، عقل جزوی، نکوهش و ستایش عقل، مثنوی مولوی
متن کامل [PDF 200 kb]   (2230 دریافت)    
نوع مقاله: مقالات علمی پژوهشی | موضوع مقاله: ادبیات کلاسیک
دریافت: 1398/7/24 | پذیرش: 1398/7/24 | انتشار: 1398/7/24
ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA
بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.