1- فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی ، fateme_farhoodi@yahoo.com
2- دانشگاه بینالمللی امام خمینی (ره)
چکیده: (1583 مشاهده)
داستانِ عزیز و غزال (1332ق.) بهقلمِ سیّداشرفالدّین حسینی گیلانی، معروف به نسیم شمال، عاشقانهای است کمترشناختهشده که در آن ماجرای عشق دو دلداده اهل حلب از دو خاندان متخاصم روایت میشود. شباهت محتوایی این داستان با نمایشنامه رمئو و ژولیت شکسپیر ما را برآن داشت تا با نگاهی به مفهوم اقتباس و همچنین واکاوی سبکوسیاق رایج در اقتباسهای عصر قاجار، شباهتها و تفاوتهای این دو اثر را بررسی و تحلیل کنیم. واکاوی همانندی فراوان محتوایی و ساختاری این دو اثر به روش توصیفی ـ تحلیلی، این ظن را تقویت میکند که عزیز و غزال، اقتباسی آزاد از تراژدی شکسپیر بودهاست؛ امّا ازآنجاکه سندی مبنیبر تسلّط سیّداشرفالدّین به زبان انگلیسی در دست نیست، چنین بهنظر میرسد که او بهگونهای با ترجمهای از رمئو و ژولیت به فارسی یا ترکی آشنا شده و سپس به سیاق اقتباسهای دوران خود با تمهیداتی همچون افزودن شعر به نثر، بهرهگیری از امثال و حکَم و گاه تکیهکلامهای عامیانه، متناسب با گفتمانهای فرهنگی ـ اجتماعی زمانه خود، رمئو و ژولیتی باب طبع خوانندگان ایرانی خلق کردهاست.
کلیدواژهها: ترجمه و ادبیات مشروطه، مطالعات اقتباسی در دوره مشروطه، عزیز و غزال، رمئو و ژولیت، نسیم شمال.
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل (کامل) |
موضوع مقاله:
ادبیات تطبیقی دریافت: 1399/4/4 | پذیرش: 1400/3/5 | انتشار: 1401/2/10