مسئله اصلی این پژوهش بررسی مضمون اعتذارِ ابلیس در رمانهای یکلیا و تنهایی او و ملکوت است. بررسی چگونگی نمودهای این باور در این رمانها و میزان انطباق آن با اندیشه‌‌های مطرح در برخی از کتابهای صوفیه، هم درونمایه­های این رمانها را بهتر نشان می‌دهد و هم سطح ارتباط این آثار با ادب سنتی و میزان اثرپذیری آنها را از متون گذشته می‌نمایاند.طی پژوهش مشخص شد نویسندگان یاد شده، کم‌وبیش به‌سبب سرخوردگی از فضای نابسامان اجتماعی و ناتوانی در تغییر و اصلاح اوضاع، و نیز تحت‌تأثیر متون کهن، جبرگرایانه به بی‌اختیاری ابلیس اشاره کرده و رفتارهای او را عذر نهاده­اند و بدین طریق هم نابسمانی، پریشانی و فساد زمانۀ خویش را محتوم تلقی کرده­اند و هم با اثبات بی‌اختیاری و بی‌گناهی ابلیس، وجود او را لازمۀ زندگی امروزی دانسته‌اند. دردو رمان یکلیا و تنهایی او و ملکوت بی‌اختیاری شیطان در اجرای وظیفه‌اش، همراهی او در هدف از پیش تعیین‌شدۀ پروردگار، محضوری در عین مهجوری، گله‌مندی شیطان از سرنوشتش، بی‌توقع‌بودن او از اجرای وظیفه‌اش، دلتنگی او برای موقعیت پیشین خود و عشق او به پروردگار در خور تامل و توجه است.

واژه‌های کلیدی: اعتذار ابلیس در رمان معاصر، یکلیا و تنهایی او، ملکوت، تحلیل رمان معاصر.

متن کامل [PDF 490 kb]   (858 دریافت)